Wat ik van mijn leerlingen leer

Ik heb door de jaren heen heel wat van leerlingen geleerd. Vaak op het gebied van omgaan met een aandoening, ziekte of andere serieuze zaken. Daarmee krijgt iedereen in zijn of haar leven mee te maken, maar sommige mensen op een wel erg jonge leeftijd. Ik kan niet anders dan met bewondering kijken naar de manier waarop de jonge mensen die ik in mijn klas tegenkwam met hun problemen omgingen.

Weer wat geleerd!

Soms ook leer ik van mijn leerlingen op praktisch gebied. Over nieuwe soorten telefoons en apparaten. Afgelopen week opnieuw leerde ik dankzij een leerling, en dit keer nota bene over iets waar ik verondersteld wordt de expert over te zijn: de Engelse taal!

Het was een doorsneeles, waarin ik zo snel mogelijk iets over grammatica uitlegde om door te kunnen gaan naar interessantere zaken (Voorlezen! Lezen! Films!). Ik vertelde over de verleden tijd van het werkwoord zijn: was en were. Ik vertelde dat je ‘was’ gebruikt bij enkelvoud (I, he, she en it) en ‘were’ bij meervoud. (We, they en you.) Hierbij is you een beetje een uitzondering omdat het zowel enkel- als meervoud kan betekenen (je of jullie), maar voor het gemak valt ‘ie onder meervoud. Na deze uitleg stak een meisje haar vinger op en vroeg hoe het dan zat met het Amerikaanse gebruik van ‘they’ voor mensen zonder gendervoorkeur. Say what?!

Niet genderspecifieke grammatica

Dankzij mijn dochter, die volop in de LBGTQRS (of wat die afkorting ook alweer is)wereld bekend is, weet ik het een en ander over de verschillen tussen biseksueel, panseksueel of a-seksueel zijn. Ook weet ik dat transgenders mensen zijn die zich een bepaald geslacht voelen, maar in het verkeerde lichaam zijn geboren, en dat er mensen zijn (98% van de bevolking) die zich thuis voelen bij een van de twee genders, maar dat er daarnaast een kleine groep (voor de mensen die goed kunnen rekenen: 2% van de wereldbevolking) die zich niet specifiek man of vrouw voelen, de genderambigue mens. Er worden in mijn huis regenboogjes op de kleren gedragen, wij praten over van alles en in dit ruimdenkende gezin is er dus veel kennis over dit soort zaken. Maar ‘they’ gebruiken voor mensen die zich noch man, noch vrouw voelen? Dat wist ik niet.

Mijn leerlinge legde uit: he wordt gebruikt voor jongens en mannen, she voor vrouwen en meisjes, maar voor mensen die zich noch het een noch het andere voelen zijn die woorden misplaatst. En ‘it’ gebruiken voor een mens is een beetje cru. Dus zijn er kringen in Amerika die ‘they’ een dubbele betekenis hebben gegeven, net als ‘you’. Het kan zowel ‘ zij, meervoud’ betekenen, als ‘genderambigu enkelvoud.’ En dus wilde mijn leerling weten of het in het laatste geval dan ‘was’ of ‘were’ gebruikt zou moeten worden? Ik had geen idee… Maar wat een fantastische, originele en verdraaid interessante vraag!

Sherlock Lichthart investigates

Ik ging thuis op onderzoek uit. Hier vond ik een geweldig (en uitgebreid!) artikel dat mij alle informatie gaf die ik wilde. Er blijkt dat er een heleboel aanspreekvormen zijn bedacht voor geen-man-geen-vrouw-mensen. 

Bron: Grammarly.com, uit een artikel van Celeste Mora

Van deze (mij nogal kunstmatig aandoende) vormen is ‘they’ enkelvoud de meest gebruikte. 

De maatschappij is in beweging, en dus de taal ook. Ik ben geen taalpurist en heb geen moeite met een taal die verandert en vernieuwd wordt. Sterker nog, ik vind het leuk om hierover te leren.

Was het nou was of were?

Oh en wat die vraag betreft? Of het voor they enkelvoud nu ‘was’ of ‘were’ moet zijn? Nou, daar blijken dezelfde regels voor te gelden als bij ‘you’. Als je dus ergens ‘they were’ leest dan zal dat hoogstwaarschijnlijk ‘ zij waren’ betekenen, maar in een heel enkel geval (ik schat zo’n 2%) kan het tegenwoordig ook ‘genderambigu persoon was’ betekenen. Pretty interesting, right?! (Dus dankjewel Fenna! Het was leuk om te onderzoeken!)