Bijzondere leerlingen

Ik heb het weleens eerder gezegd en ik meen het echt: ik vind al mijn leerlingen bijzonder. In elke leerling kan ik iets moois en unieks ontdekken. Dat is een van de zaken die voor mij werken in het onderwijs zo leuk en uitdagend maakt. Maar iedereen die weleens Orwell en zijn dierenboerderij heeft bestudeerd weet dat er ook tussen bijzondere leerlingen af en toe een paar zijn die... ik zal niet zeggen bijzonderder zijn, maar wel die je je na een lange tijd nog herinnert. Vandaag wilde ik maar eens een bescheiden ode schrijven aan die leerlingen.

Levenslust
Op mijn eerste school, in het eerste jaar dat ik les gaf, was daar de leerling die het thuis niet makkelijk had. Hij was als enig kind mantelzorger voor zijn hulpbehoevende ouders en deed dit alles alsof het vanzelfsprekend was. Het was echter niet die thuissituatie, of het feit dat hij gewend was om zonder te morren voor anderen te zorgen wat mij in hem raakte. Het was zijn levensplezier en de openheid waarmee hij in het leven stond. Doordat zijn beide ouders ziek waren was hij nog nooit op vakantie geweest naar het buitenland. Met school ging hij als derdeklasser mee op excursie naar Frankrijk en het was alsof hij daar alles inhaalde wat hij tekort was gekomen in de tijd daarvoor. Hoe hij met volle teugen genoot en alles opzoog als mooie, nieuwe ervaring, tussen de blasé leerlingen die zuchten alwéér naar Frankrijk te moeten was hartverwarmend. Jaren later kwam ik hem nog eens tegen en we praten alsof ik hem de dag ervoor nog had gezien.

Verdrietig
Op dezelfde school maakte ik ook een paar hartverscheurende dingen mee. Een meisje die problemen had met alles en iedereen, grote mond had, huiswerk nooit in orde en grote issues met autoriteit, bleek een verdrietig kind die alleen bij mij haar verhaal kwijt durfde. Ik heb meegemaakt hoe een ouder die van een andere ouder haar kind niet meer mocht zien, op school kwam om een glimp op te vangen. Huilend vielen ouder en kind elkaar in de armen, om elkaar daarna opnieuw jaren niet meer te zien, omdat de andere ouder nu eenmaal de touwtjes in handen had en de ouder met lege handen niet weer opnieuw rechtszaken aan wilde gaan.

Ook in de categorie verdrietig zal ik nooit vergeten dat midden in een leuke examenstunt een jongen voor de ogen van de school brak, omdat het nieuws binnen kwam dat zijn vader zelfmoord had gepleegd diezelfde ochtend. Dat zijn zaken waar ik nog steeds stil van kan worden, en waarvan ik hoop ze maar een keer in mijn carrière mee te maken.

Incompleet overzicht

Ik probeer mijn stukjes altijd min of meer rond de 500 woorden te houden, anders wordt het te lang en haken mensen af. (En voor de oplettende lezer: nee, dat lukt dus niet altijd.. ;-))Het is nogal ambitieus om een stukje te willen wijden aan al die leerlingen die ik me door de jaren heen ben blijven herinneren, want er zijn er zoveel! Weet je wat? Over een paar weken schrijf ik nog zo’n stuk. En voor de mensen die het misschien leuk vinden om te reageren: welke docent herinner jij je nog van vroeger? Wacht. Laat ik het daar nou volgende keer direct over hebben.

Namen

Sommige zaken waar je als docent tegenaan loopt, daar staat men als niet lesgevend persoon vaak niet bij stil. Zo is daar de kwestie van namen. Niet het onthouden van, dat is namelijk sterk wisselend per persoon. Ik ken leraren die de namen van hun leerlingen al in de tweede week uit hun hoofd kennen (inclusief hobby's, tweede naam en achternaam), en leraren die halverwege het jaar nog alle Sanne's, Lotte's en Emma's door elkaar halen. Zegt niets over hoe goede docent je bent, hooguit iets over je geheugen. Nee, wat ik bedoel is wat je als meester of juf doet als je zelf kinderen krijgt.

Associatie

Ieder pasgeboren spruitje heeft immers een naam nodig. Maar welke? Nee, dat is niet hetzelfde voor niet-onderwijs-gerelateerde ouders. Want als docent heb je namelijk honderden leerlingen voor je snufferd (gehad) en inmiddels heb je een duidelijke associatie met bijna elke naam. Positief en negatief, maar bij bijna elke naam heb je al een beeld in je hoofd. Terwijl jouw baby een verse nieuwe naam verdiend en niet de naam van die ene leerlinge die altijd altijd zo hikkend lachte. Of van die andere leerling die altijd zo bloosde als hij iets hardop moest voorlezen. Nu zul je zeggen dat er vast wel namen zijn die je nog niet als leerling gehad hebt. Maar dan weet je niet hoe inventief ouders kunnen zijn bij het verzinnen van een originele naam. Werkelijk alles heb ik voorbij zien komen in mijn klassen; van Arwen, Bela en Chevanna tot Xek, Ysbrandt en Zono.

Mijn eigen kinderen

Zelf kreeg ik mijn oudste dochter toen ik nog studeerde en weinig lesgeefervaring had. Haar naam was dus nog 'ongebruikt' en vrij van associaties. Bovendien niet heel gebruikelijk want pas dit jaar kreeg ik voor het eerst een Maya in de klas. Leuke meid, maar hoe kan dat ook anders met zo'n naam? Mijn tweede dochter kreeg ik aan het einde van mijn studie, toen ik vooral nog ervaring had op reguliere scholen, en daar was ik de toen exotische naam Lente nog niet tegengekomen. Na enkele jaren op onderwijsvernieuwende scholen en nu een vrijeschool heb ik een handjevol Lente's lesgegeven. Geen probleem, ik had de naam eerst bedacht tenslotte.

Mijn jongste dochter werd geboren nadat ik al enige jaren lesgeefervaring had, maar blijkbaar was de naam die we voor haar kozen zeldzaam genoeg om de leerling-vergelijking te voorkomen. Ik ben tot op de dag van vandaag nog steeds geen Lotus tegen gekomen in mijn klassen.

De oplossing voor dit luxeprobleem heb ik niet. Ik zie wel bij collega’s dat er vaak gekozen wordt voor een naam die je weinig hoort, of die zelfverzonnen lijkt te zijn. Een oud-collega van mij draaide de vergelijking juist om. Hij had jaren geleden zo’n leuke mentorleerling gehad dat hij, toen hij zelf vader werd, zeker wist dat zijn dochter dezelfde naam zou moeten hebben. Kijk, dat kan dus ook.