Cijfers

De afgelopen tijd zat ik op school in een ontwikkelgroep die bezig was met het geven van feedback. Wat is goede feedback en hoe geef je dat? Hiervoor las ik het een en ander aan literatuur en weer werd duidelijk: cijfers zijn geen goede feedback. Toch is ons hele onderwijssysteem gebouwd op het geven van cijfers. Hoeveel zeggen cijfers nu echt? Elk cijfer is immers slechts een momentopname. Je merkt het misschien al: ik heb niet veel met cijfers. Ik heb iets met leerlingen, met plezier in leren en in de lessen, met ontwikkeling. Maar met koude cijfers? Neen.

Wedstrijdjes

Leerlingen vaak wel. Net zoals ze ook van spelletjes houden. En wedstrijdjes. Leerlingen willen graag weten hoe ze het doen en een cijfer voelt een beetje als een beloning voor hun werk. Voor mij is het altijd een balanceerwedstrijd tussen wat leerlingen prettig vinden en wat ik nuttig vind. Ik doe het altijd zo: ik vertel nooit klassikaal wie welke onvoldoende heeft. Dat doe ik niet bij de leerlingen die moeite met het vak hebben, maar ook niet bij de leerling die beter kan, maar gewoon een keer lui was. Ik maak daar geen onderscheid in. Ik roep de mensen met een onvoldoende onopvallend bij mijn bureau, terwijl de klas aan het werk is, of loop bij hen langs en geef dan hun proefwerk of schriftelijke overhoring terug. Ik bespreek individueel kort de toets en samen kijken we wat er fout ging. Vaak geef ik ze dan wat tips mee, of we maken een afspraak om het er op een ander tijdstip wat uitgebreider over te hebben.

De rest van de toetsen geef ik klassikaal terug en ik doe dat van laag naar hoog. Leerlingen vinden dat fijn, en ik kom daaraan tegemoet. Maar ik benadruk zeer regelmatig dat voor de een een 7, of een ruim voldoende een beter resultaat is dan een 8, of een goed voor een ander, het gaat mij namelijk om de ontwikkeling. Voor iemand die altijd met moeite net wel of net niet een voldoende haalt kan een 7 een enorme prestatie zijn, terwijl iemand die normaal alleen maar 9,5 haalt met een 8 laat zien er even met de pet naar te hebben gegooid. Ik bespreek proefwerken vervolgens na, zodat leerlingen kunnen zien wat ze waarom fout hebben gedaan. Hierin zit volgens mij iets meer waarde. Als ze van zichzelf zien dat ze bij de zinnen minder goed gescoord hebben kan ik tips geven om deze beter te leren, zodat ze het een volgende keer beter doen. Bij een proefwerk. Of ze in het echte leven, als ze in een vrije situatie een stukje Engels moeten spreken of schrijven, het ook beter doen dat is nog maar de vraag. Maar dat is weer een ander verhaal waar ik vast ook nog weleens iets over ga zeggen.

Beoordelingen vs getallen

Ik geef op mijn huidige school op dit moment vooral les aan zevende en achtste klassen, eerste en tweede in het regulier onderwijs. In deze klassen doen we nog niet aan echte cijfers, we geven beoordelingen. Deze beoordelingen zijn zeer goed, goed, ruim voldoende, voldoende en nog niet voldoende. We doen dit om te zorgen dat leerlingen en ouders vooral oog hebben voor de ontwikkeling van hun kind. De beoordelingen geven een globaal beeld van hoe het staat qua resultaten, maar laat niet teveel fixeren op cijfers. Vooral de laatste spreekt mij erg aan: een nog niet voldoende, een nnv'tje in de volksmond. Een onvoldoende is rigide, geeft aan dat je iets niet kunt. Sluit hierdoor succes in de toekomst voor je gevoel bij voorbaat al een beetje uit. Een nog niet voldoende geeft aan dat het weliswaar nu nog niet voldoende is, maar er vertrouwen is voor een volgende keer. Uiteindelijk gaat het daar immers om, en niet om de cijfertjes.