Turbotaal

Weet je waar je je behoorlijk oud door kunt voelen? Taal. Laat me deze boude uitspraak uitleggen. Ik herinner mij het verhaal van mijn lieve opa die op zijn 84e aan mij vertelde dat hij zich niet oud voelde, ondanks zijn respectabele leeftijd. Tot een paar jaar daarvoor had hij nog eieren gezocht (ik had Friese grootvaders, in een tijd dat kievitseieren zoeken nog mocht) en als hij dan een hekje zag, was zijn eerste reactie om erover heen te springen. In zijn hoofd was hij namelijk nog dezelfde als toen hij veertien was. Pas in tweede instantie realiseerde hij zich dan dat hij daar al veel te oud voor was. Datzelfde principe geldt voor mij. Ik ga regelmatig naar de kapper, heb mijn haren in een naar ik heb begrepen hip kleurtje, en voel me gewoon zoals ik mij altijd voelde, alleen in een licht vermoeide bijna veertiger verpakking. Pas als ik op school mijn leerlingen tegen elkaar hoor praten voel ik ineens dat ik oud wordt. Of ben, laat ik eerlijk zijn.

Engels

Iedere generatie heeft zijn eigen turbotaal, taal die alleen onder jongeren wordt gesproken. Zo kan ik mij – opoe vertelt- herinneren dat iets echt gaafs wreed was. Ik geloof niet dat ik het woord ooit zelf gebruikte (daar was ik toen al niet hip genoeg voor), maar ik bevond mij in kringen waar dit wel gangbaar was. De leerlingen in mijn klas hebben zo een eigen lingua franca die vooral heel veel leent uit het Engels. Laatst luisterde ik een gesprek af (ja, dat doen wij leraren. Kijk maar niet zo geshockeerd) tussen twee leerlingen die eerst iemand anders bespraken: een real badass mofo was die gast. Daarna wilde ze even meeten. Meeten! Niet afspreken, niet hangen, neen: meeten. Als dit alles ertoe zou leiden dat hun Engels beter wordt naarmate hun Nederlands slechter (anders) wordt dan is dat nog iets, maar dat is niet zo. Hoe vaak ik al C U heb moeten verbeteren in see you, of uit moeten leggen dat 'gonna' en 'ain't' geen correct Engels is? Ook niet als iedereen het zegt, of het in alle liedjes zo is? Te vaak. Ik was het spoor bijster toen het gesprek op lacherige toon op fappen kwam. Dat begreep ik later pas, toen mijn zestien jarige dochter het me uitlegde.

Grappig

Is dit dan erg? Taal te horen waardoor je je oud gaat voelen? Nee, want het brengt vernieuwing en is soms creatief en grappig. Zo betekenen zowel pittig als kappot 'veel' of 'erg'. Pittig laat op bed gaan bijvoorbeeld of kapot moe zijn. In theorie kan iemand dus zowel pittig pittig als kapot kapot zijn. Vind ik leuk. Veel van wat mijn leerlingen zeggen begrijp ik inmiddels. 'He juf, beste patta's' is een compliment. Over oude afgetrapte laarzen die ik alleen aan had omdat het sneeuwde, maar dat wist zij niet, zij vond het blijkbaar mooie schoenen. Zelf bezig ik weinig hippe jeugdwoorden, al gebruikte ik laatst de uitdrukking 'vet lame' in een stelling voor tijdens de mentorles. En het grappige was dat die stelling het meeste uitnodigde tot discussie. Niemand die mij uitlachte, of me te oud vond voor zo'n uitdrukking, ze snapten wat ik bedoelde en gingen hierop in. Zo oud ben ik blijkbaar dus nog niet.

Oh en wat fappen nou is? Hmm.. Helpt het als ik zeg dat het een onomatopee is?